Niskie poczucie własnej wartości

Niskie poczucie własnej wartości, nazywane zamiennie niską samooceną, w najprostszym ujęciu definiowane jest w psychologii jako utrata akceptacji dla własnej osoby. Towarzyszy temu wiele negatywnych emocji i stanów, jak: poczucie winy, krzywdy, niższości, obniżenie nastroju, ciągle skupianie się na własnych wadach i inne. Oczywiste jest, iż postawa tego typu w silnym stopniu ogranicza zadowolenie z życia, realizowanie planów, dążenie do samorealizowania się, a nawet wpływa na dokonywanie niewłaściwych wyborów.

Nie ma aktualnie wątpliwości, iż niskie poczucie własnej wartości generowane jest w procesie wychowania. Określono też, jakie doświadczenia prowadzą najczęściej do jego wytworzenia się u dziecka.

Przyczyny niskiego poczucia własnej wartości

Niskie poczucie własnej wartości zazwyczaj jest skutkiem:

  • doświadczeń: krytykowania, karania, znęcania się lub zaniedbywania na dłuższej przestrzeni czasu,
  • długotrwałego stresu i cierpienia skojarzonego z sytuacją życiową rodziny,
  • niespełniania zawyżonych wymagań rodziców,
  • niespełniania wymagań rówieśników,
  • i braku doświadczeń pozytywnych.

Objawy niskiego poczucia własnej wartości

Niskie poczucie własnej wartości nie jest syndromem klinicznym, jednak można wymienić kilka podstawowych cech, które zazwyczaj mu towarzyszą. Należą do nich:

  • doświadczeń: krytykowania, karania, znęcania się lub zaniedbywania na dłuższej przestrzeni czasu,
  • brak zaufania do siebie,
  • niedocenianie własnych osiągnięć i przecenianie porażek,
  • lękliwość społeczna,
  • brak perspektyw na przyszłość,
  • brak tolerancji na krytykę,
  • trudności w podejmowaniu decyzji,
  • nadmierne skupienie się na sobie.

Pomoc profesjonalna w niskim poczuciu własnej wartości

Profesjonalna pomoc w przypadku niskiego poczucia własnej wartości musi sięgać w przeszłość, gdyż wtedy ono się kształtowało. Psychoterapia w tym wypadku zmierza ku zerwaniu z fałszywymi przekonaniami na swój temat, ku wzmocnieniu własnego ego, ukazaniu nowych perspektyw, celów, silnych stron, zrozumienia przyczyn poczucia niskiej wartości i większej akceptacji siebie.

Nierzadko za niskim poczuciem własnej wartości kryje się błędne koło szkodliwych przekonań. Należy je wówczas przełamać. Prowadzić bowiem do niego mogą nie tylko długotrwałe i powtarzające się doświadczenia z dzieciństwa ale też wydarzenia jednostkowe, tak silne, że naruszają podstawy wiary w siebie.