Wielu ludzi posiada cechy anankastyczne, wśród których na czele wymienia się pedanterię. O nerwicy wymagającej leczenia mówi się wtedy, gdy cechy te ulegają znaczącemu nasileniu i w dużym stopniu ograniczają na co dzień swobodę myślenia i działania chorego.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne występują najczęściej u osób, które mają ambiwalentny stosunek do rodziców i w przeszłości, w dzieciństwie, ich relacja z opiekunami miała unikająco-lękowy charakter.
Do podstawowych objawów zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych należą:
a współtowarzyszą im często:
Powyższym objawom, a szczególnie zachowaniom kompulsywnym, towarzyszy przekonanie o ich irracjonalności jednak pomimo tego są kontynuowane. Innymi słowy natrętne czynności są wykonywane pomimo świadomości ich symbolicznego, do niczego nie prowadzącego, charakteru.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne i ich leczenie przyczynowe sprowadza się do psychoterapii. Na przestrzeni czasu powstały dwie jej główne linie – psychoanalityczna oraz poznawczo-behawioralna. W tej pierwszej leczenie polega na odtworzeniu i „przepracowaniu” dawnych relacji z rodzicami, w których upatruje się przyczyn zaburzeń. Teorie behawioralne są bliskie psychoanalitycznym, lecz kładzie się w nich nacisk na proces uczenia się zachowań kompulsywnych, a terapia polega na ich zniesieniu.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne i ich leczenie podejmuje się również z zastosowaniem farmakoterapii. Badania naukowe nie potwierdzają jednak skuteczności farmakoterapii stosowanej zarówno w izolacji, jak i wraz z psychoterapią – nie odnotowano wzrostu ilości wyleczeń w leczeniu łączonym.